Derleyen: Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Zengin olmak ve daha güzel bir hayat yaşamak isteyen birçok Avrupalı bahtını ABD’de deniyordu. Bilhassa de 1920 ve 1930’lu yıllar, sirkler ve şovlarla baş döndürücü kalabalıklara mesken sahipliği yapıyordu. 1885’te Almanya’nın Nürnberg kentinde doğan performans sanatkarı Martin Emmerling de geniş kalabalıkların dikkatini çeken isimlerin başında geliyordu. 1921 yılında 36 yaşındayken ABD’ye adım atan performans sanatkarı burada ismini Martin Joe Laurello’ya çevirecek ve yaptıklarıyla herkesi şaşkınlığa sürükleyerek unutulmaz bir isme dönüşecekti.

HER ŞEY SALINCAKTAN FİKİR BAŞLAMIŞ

Daha yeterli şartlarda yaşamak için ülkesini terk eden sayısız Avrupalı ortasındaydı ve yepisyeni bir kıtada hayatının öteki yarısını geçirmek konusunda kararlıydı. Adını Martin Joe Laurello’ya neden çevirdiği hâlâ gizemli bir bahis olmaya devam etse de birçoklarına nazaran bu soyadının kendisine devrin şartları gereği göçmenlik süreci sırasında verildiği düşünülüyor.

BU SAYEDE SERVET KAZANDI

Onu birçok şahıstan ayıran bu sıra dışı yeteneğini şimdi bir çocukken keşfeden Laurello, bunu kullanmaya karar verdi. ABD’deki hayatının birinci 3 yılı boyunca devrin tanınan şovlarında sahne almaya kararlı olan Laurello, sahip olduğu yetenekle şöhret basamaklarını süratli adımlarla tırmandı. Dikkat çeken şovlardan büyük meblağlar kazanan Laurello, sırf başını 180 derece çevirerek adeta bir servet sahibi olmuştu.

‘CADININ LANETİYLE GELEN YETENEK’

Laurello, 21 yaşındayken sirk şovlarına katıldı ve kısa bir vakitte sansasyon yarattı. Seyirciler, onun başını 180 derece döndürdüğüne şahit olduklarında şaşkına döndü. Şov, insan boynunun sınırlamalarına meydan okuyarak öne hakikat bakarken başının büsbütün dönmesi biçiminde kurgulandı. Laurello’nun gösterisine ekseriyetle teatral kıssa anlatımı eşlik ediyordu ve performanslarına drama ve entrika ögesi eşlik ediyordu. Gösterilerde seyircilere intikam peşinde koşan bir cadının lanetinin ona baş çevirme yeteneği verdiğini söylüyor ve bu gizemli kıssayla izleyicileri büyülüyordu.

Laurello, birinci gösterisini New York’un güneyindeki Coney Adası’nda bulunan Dreamland Sirki Şovu’nda sergiledi. ‘Baykuş Adam’ ve ‘İnsan Baykuş’ olarak birinci defa ismini duyurduğu yer burasıydı. 1930’larda onun hakkında “Dünyada dümdüz yürüyebilen ve dümdüz gerisine bakabilen tek kişi” deniliyordu.

Laurello, bilet satın alan rastgele bir seyirci için bir yıldız olsa da şahsî hayatı aslında olumsuz tarafta seyrediyordu. Laura Precht isminde bir bayanla evlenen Laurello’nun Alexander isminde oğlu olmuştu fakat evliliğindeki sorunlar yüzünden çok geçmeden boşandı.

Kısa bir mühlet sonra bu defa Emilie Wittl isimli bir bayanla evlenen, bu eşinden de iki erkek evladı sahibi olan Laurello’nun bu evliliği de mutsuz sona erecekti. Oğullarını ve eşini terk eden Laurello, 30 Nisan 1931’de eşinin resmi şikâyeti üzerine polis tarafından yakalandı.

GÖSTERİ DÜNYASINDAN SİLİNSE DE İSMİNİ TARİHE YAZDIRDI

Ondan şikâyetçi olan tek kişi ikinci eşi değildi. Eski meslektaşı Percilla Bejano da polise Laurello hakkında kabul edilmesi güç şeyler anlattı. Bejano, kitleleri kendine hayran bırakan Laurello’nun aslında bir Nazi sempatizanı olduğunu söyleyerek onun aslında ABD’de karşı güzel hisler beslemediğini, ülkeye adeta düşman olduğunu argüman ediyordu.

Pek çok şov sanatkarı üzere Martin Joe Laurello’nun şöhreti de 20’nci üzyılın ortalarında şov etkinliklerinin azalmasıyla birlikte yavaş yavaş azaldı. Toplumun cümbüşe yönelik tavrı geliştikçe klâsik sirk şovları popülaritesini kaybetmeye başladı ve ‘Baykuş Adam’ da dahil olmak üzere pek çok eşsiz şov daha az ilgi odağı oldu.

Martin Joe Laurello, kısa müddetliğine ilgi odağı olmasına karşın şov ve cümbüş tarihinde kalıcı bir tesir bıraktı. Başını döndürme konusundaki şaşırtan yeteneği, dünya çapındaki izleyiciyi kendine çekti. Periyodun şov dünyasını tanımlayan kıymetli bir figür olsa da şöhretini süratlice kaybetti. Lakin sahip olduğu yetenek, ismini tarihe yazması için kafiydi.