Vücuttaki doku ve organların yapıtaşı olan kök hücreler taşıdıkları DNA kodları ile hasarlı bölgenin güzelleşmesinde değerli rol oynuyor. Ana hücreler olarak bilinen, her tıp doku ve hücreye dönüşebilme, sınırsız bölünebilme yeteneğine sahip olan kök hücreler bedende tamir ve yenilenmeyi teşvik ediyor. Ancak düzgün çalışacak kadar sağlıklı olmadıklarında hayatı tehdit eden önemli hastalıklar ortaya çıkabiliyor. İşte kök hücre nakli de tedavisi olmayan bu çeşit hastalıklarda şahsa umut olarak ikinci bir ömür talihi veriyor. Pediatrik Hematoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Meriç Kaymak Cihan, hemen her yaştan hastaya uygulanabilen kök hücre naklinin (kemik iliği nakli) çocuk hastalar için değeri ve merak edilenler hakkında bilgi verdi.

KAN HASTALIKLARI TEDAVİ EDİLİYOR

Kök hücre nakli sağlıklı bir bireyden yahut hastanın kendisinden toplanan kök hücrelerin tekrar hastaya verilmesi ile yapılan bir tedavi biçimi olduğunu söyleyen Pediatrik Hematoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Meriç Kaymak Cihan, “Lösemi (kan kanseri), lenfoma, nöroblastom, kalıtsal immün yetmezlikler, kalıtsal metabolik hastalıklar, otoimmün ya da immün disregülatuar üzere ömrü tehdit eden hastalıkların yanı sıra Akdeniz anemisi (beta talasemi), orak hücreli anemi, edinsel ve kalıtsal aplastik anemi üzere çeşitli kan hastalıklarının tedavisi için de kök hücre nakline başvurulabilir. Halk ortasında kemik iliği nakli olarak da bilinen bu tedavi formu iki farklı formda gerçekleştirilir” dedi.

NAKİL ÖNCESİ HAZIRLIK REJİMİ TEDAVİSİ UYGULANIYOR

Nakil sonrası yeni kök hücrelerin hastanın bedeni tarafından reddedilmemesi için nakil öncesi kemoterapi ile immün sistemi baskılayan ilaçlardan oluşan ve hazırlık rejimi ismi verilen ortalama bir hafta, 10 günlük bir tedavinin uygulandığını söyleyen Doç. Dr. Meriç Kaymak Cihan, “Nakil günü, kök hücreler hastaya damar yolu ile verilir. Nakil müddeti kök hücrenin ölçüsü ile hastanın kilosu ve yaşı üzere faktörlere bağlı olarak değişir” bilgisini paylaştı.

“Hasta hazırlık rejimi müddetince ve nakil sonrası ortalama 1 ay nakil ünitesinde kalmalı, tabip takibinde olmalıdır. Hastaya allojeneik kök hücre nakli (vericiden nakil) yapılmış ise 4.hafta verilen hücrelerin ne kadarının hastanın kemik iliğine yerleştiğine bakılır. Bu test sonrası genel durumu düzgünse ve rastgele bir sorunu yoksa hasta taburcu edilir. Fakat bağışıklık sisteminin olağana gelmesinin vakit aldığı bu devirde çocuk hastanın enfeksiyon riskine açık hale geldiği unutulmamalıdır. Tıpkı vakitte şahısta ağrı şikayetleri, mide bağırsak sorunları, iştah kaybı ve tat alma duyusunda farklılık üzere yan tesirlerle saç kaybına ve deride kimi değişikliklere de bu devirde rastlanabilir. Bu nedenle tabip tarafından planlanacak olan rutin denetimleri aksatmamak çok kıymetlidir.” Doç. Dr. Meriç Kaymak Cihan

KURALLARA HARFİYEN UYMALI

“Nakil sonrası taburculukla başlayan yeni hayat en az tedavinin kendisi kadar kıymetlidir ve ailelerin azami dikkati göstermesi gerekir” diyen Doç. Dr. Meriç Kaymak Cihan, “Bu kapsamda hastanın yaşayacağı konut daima pak tutulmalı, hasta farklı bir odada kalmalı ve mümkün olduğunca ziyaretçi kabul edilmemeli. Nakil hastasının şahsî hijyenine dikkat etmesi, güneşe çıkmadan kollayıcı krem sürmesi, dışarıda maske takması, canlı aşı olan bireylerle temastan kaçınması ve nakil sonrası 1 yıl kadar denize ve havuza girmemesi uyulması gereken kurallar arasında” açıklamalarını yaptı.